اکسیژن طبی

هوا در جو ترکیب سه گاز دی اکسیدکربن، اکسیژن و نیتروژن است که هر سه جزء حیاتی‌ترین گازها برای کره زمین محسوب می‌شوند. دریافت اکسیژن برای سلول‌های زنده تمامی موجودات زنده مهم است. گاهی اوقات ممکن است اکسیژن خون افراد پایین‌تر از حد طبیعی باشد بنابراین مجبور است، اکسیژنی خارج از اکسیژن موجود در هوا را دریافت کند. این اکسیژن خارجی را اکسیژن‌ طبی گویند که برای مصارف پزشکی استفاده می‌شود.

همانطور که می‌دانید اکسیژن علاوه بر اینکه در هوا وجود دارد طی فرایندهایی به اکسیژن مایع برای مصارف صنعتی تبدیل می‌شود. یکی از این صنایع که اکسیژن کاربرد فراوانی دارد پزشکی است. نوع  اکسیژن مصرفی در پزشکی و صنعت با هم متفاوت است. اگر دوست دارید بدانید که اکسیژن طبی با اکسیژن صنعتی چه تفاوتی دارد، با پترو تامین آرشام که یکی از تامین‌کنندگان و حمل‌کنندگان گازهای صنعتی است، همراه شوید که قصد دارد در این مقاله علاوه بر اینکه اکسیژن پزشکی را معرفی کند و تفاوت‌های این نوع اکسیژن را با نوع صنعتی آن را نیز بیان خواهد کرد.

اکسیژن طبی چیست؟

همانطور که گفته شد و همه می‌دانیم اکسیژن عنصری مهم در جو است. وقتی فرد هوای جو را تفس می‌کند، وارد ریه‌ها می‌شود. این اکسیژن در ریه با جریان خون مخلوط شده و وارد تمام سلول‌های بدن می‌شود. برای اکسید کردن غذا درون هر سلول بدن لازم است که انرژی و گرما آزاد شود که فرد بتواند کارهای روزانه زندگی را انجام دهد.

اکسیژن پزشکی، اکسیژنی با خلوص بالا است که برای درمان بیماران از آن استفاده می‌شود. این نوع اکسیژن برای بدن انسان‌ها توسعه یافته است. سیلندرهای اکسیژن پزشکی خلوص بالایی از گاز اکسیژن را دارند. که هیچ نوع گاز دیگری در این سیلندرها مجاز نیست؛ زیرا موجب آلودگی سیلندر می‌شود.

اکسیژن درمانی یعنی استفاده از اکسیژن به عنوان درمانی پزشکی مانند: حفظ سطح اکسیژن در خون در بیمارانی که به هر دلیلی سطح اکسیژن خون پایینی دارند. استفاده از این نوع گاز قوانین و مقررات خود را دارد.

تاریخچه اکسیژن پزشکی را بدانید

اکسیژن همیشه تنفس را پشتیبانی کرده است. در سال 1810 که O2 برای اولین بار در زمینه پزشکی استفاده شد، اما 150 سال طول کشید تا محققان از گاز اکسیژن در صنعت پزشکی استفاده کنند. درمان با اکسیژن پزشکی از اوایل تا اواسط قرن بیستم، علمی و منطقی شد.

در حال حاضر در صنعت پزشکی مخصوصا انجام فعالیت های مدرن آن، بدون پشتیبانی اکسیژن غیر ممکن است.

اکسیژن طبی چگونه تولید می‌شود؟

اکسیژن طبی هم همانند اکسیژن مایع با استفاده از روش‌های صنعتی تولید می‌شود. در صنعت دو نوع تکنیک

جذب نوسان فشار PSA و تقطیر کرایوژنیک وجود دارد که با این دو روش اکسیژن صنعتی تولید را می‌کنند، وجود دارد.

در روش PSA دو مخزن برای جذب مولکولی وجود دارد. هوای فشرده وقتی وارد مخزن اول  می‌شود از مخزن اول عبور می‌کنه در این مخزن غربال مولکولی نیتروژن را جذب می‌کند و این فرایند باعث می‌شود اکسیژن با جدا شدن از نیتروژن به صورت گازی وارد مخزن دوم شود.

روش تقطیرکرایوژنیک هوای اتمسفر را وارد دستگاه‌های فشرده سازی هوا می‌کنند. پس از فشرده سازی به یک سیستم پاک‌سازی ارسال می‌شودکه در آن ناخالصی‌هایی مانند: هیدروکربن، مونوکسیدکربن و رطوبت حذف می‌شود. سپس هوا را به مبدل‌های حرارتی منتقل می‌کنند. جایی که هوا در دمای بسیار پایین سرد شود و بعد به ستون فشار قوی منتقل می‌شود که در آن اکسیژن از نیتروژن و سایر گازهای کمیاب جدا می‌شود.

اکسیژن در بالای ستون تقطیر تشکیل می‌شود و به ستون تقطیر فشار کم منتقل می‌شود و که بعد از تقطیر به مشخصات تجاری می‌رسد.

اکسیژن طبی در مراقبت های بهداشتی چه کاربردی دارد؟

این نوع اکسیژن به دلیل استفاده‌های متعددی که در پزشکی دارد برای صنعت مراقبت‌های بهداشتی بسیار مهم است. برخی از کاربدهای O2 در پزشکی عبارت است از:

• درمان کمبود تنفس
• تنفس مصنوعی
• کمک به ثبات ضربان قلب در بیماران مبتلا به بیماری شدید قلبی
• برای همه تکنیک‌های بیهوشی حتی مدرن
• بازیابی بافت ها

مسمومیت، ایست قلبی یا تنفسی، شوک و ضربه جدی برخی از مشکلاتی است که در آن با اکسیژن درمانی بافت‌ها ترمیم می‌شوند.

چه افرادی به اکسیژن پزشکی نیار دارند؟

معمولا اکسیژن خون در حالت طبیعی 95 درصد است البته در برخی از شرایط بدنی مثل: سن افراد یا فعالیت بدنی که دارند ممکن چند درصد بالاتر یا پایین‌تر باشد. مصرف اکسیژن اضافی برای بدن توسط پزشک مشخص و تجویز می‌شود. اکسیژن طبی معمولا برای بیماران COPD (بیماری مزمن انسداد ریه)، آسم، پنومونی ( زات‌الریه)، آپنه خواب ( در این بیماری تنفس فرد در خواب قطع می‌شود)، فیبروز کیستیک ( بیماری وراثتی ریه) و سایر بیماری ها تجویز کرد. بیماران، اکسیژن پزشکی درجه یک را در بیمارستان یا مراکز درمانی دریافت می‌کنند و گاهی ممکن است یک مخزن اکسیژن برای مصارف خانگی  تجویز می‌شود.

آیا استفاده از اکسیژن طبی عوارضی هم به همراه دارد؟

بیمارانی که اکسیژن درمانی رو شروع می‌کنند ممکن است عوارض جانبی رو تجربه کنند مانند:

• هنگام استفاده از اکسیژن طبی عوارض خیفیف مثل سوزش و خشکی پوست، مجاری بینی و گلو رو تجربه کنند. با مشورت پزشک با مصرف مرطوب کننده می‌توانند این عوارض را کاهش دهند؛
• احتمال دارد بیماران دچار سر درد یا خواب آلودگی شوند؛
• مدام سرفه کنند؛
• تغییراتی بینایی مانند نزدیک بینی پیدا کنند؛
• دچار آسیب غشای سلولی در ریه ها شوند.

این عوارض برای بیمارانی ممکن است پیش بیاید که برای مدت زمان طولانی در معرض اکسیژن خالص پزشکی به عنوان “سمیت با اکسیژن” شناخته می‌شود و می‌تواند غواصان زیر آب و بیمارانی که در دستگاه تنفسی قرار دارند یا تحت درمان با اکسیژن هیپرباریک قرار دارند، تحت تاثر قرار دهد.

در کل اکسیژن پزشکی عوارض خاصی ندارد و اگر برای چند ساعت درمان استفاده شود ممکن است عوارض خفیفی داشته باشد که این عوارض هم کاملا قابل درمان است.

آیا مصرف بیش از حد اکسیژن طبی خطر ساز است؟

شاید تعجب کنید، اما باید بدانید که مصرف بیش از حد اکسیژن خالص منجر به مرگ خواهد شد. اگر بیماری بیش از 16 ساعت مستقیما که فشاری دو برابر فشار معمولی جوی دارد، تنفس کند، می‌تواند باعث آسیب غیر قابل برگشت ریه، تشنج و حتی مرگ شود.

این وضعیت بسیار نادر است. تنها در غواصانی پیش می‌آید که مدت زمان طولانی در آب گرفتار شوند.

تفاوت اکسیژن پزشکی و اکسیژن صنعتی در چیست؟

اکسیژن پزشکی، اکسیژنی با خلوص بالا است که برای استفاده بدن انسان ها توسعه یافته و مصرف پزشکی دارد. سیلندرهای اکسیژن پزشکی حاوی خلوص بالای گاز اکسیژن هستند و هیچ نوع گاز دیگری برای جلوگیری از آلودگی در سیلندر مجاز نیست. همچنین برای استفاده از اکسیژن پزشکی قوانینی وجود دارد از جمله: داشتن نسخه برای سفارش اکسیژن پزشکی الزامی است.

اکسیژن صنعتی در مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع اکسیژن در کارخانه‌های صنعتی از جمله احتراق، اکسیداسیون، برش و واکنش‌های شیمیایی متمرکز شده است. سطح خالصی اکسیژن‌های صنعتی مناسب انسان‌ها نیست؛ زیرا در تجیزات اکسیژن‌های صنعتی ممکن است ناخالصی‌هایی از تجهیزات کثیف وجود داشته باشد که باعث بیماری افراد شود.

استاندارد ها

اکسیژن طبی بایستی مشخصات جدول ذیل را شامل باشد و این مشخصات می بایستی طی آزمایش مراکز استاندارد انجام شده و اطلاعات حاصله برای اکسیژن تولیدی شرکت ها اارئه شود تا بتوان از اکسیژن تولیدی به عنوان اکسیژن طبی در بیماستان ها و مراکز درمانی استفاده کرد .

ردیف	ویژگی	حد استاندارد
1	غلظت گاز اکسیژن	حداقل 99 حجمی
2	بوی گاز	بی بو باشد
3	دی اکسید کربن	حداکثر 300 ppm
4	منو اکسید کربن	حداکثر 5 ppm
5	رطوبت گاز	حداکثر 67 ppm
6	مواد اکسید کننده	عاری از مواد اکسید کننده باشد

 

نتیجه

اکسیژن برای همه موجودات زنده ترکیبی ضروری است. اکسیژن در دو نوع اکسیژن طبی و اکسیژن صنعتی طبقه بندی می‌شود. اکسیژن پزشکی یا صنعتی بر اساس نوع کاربردی که دارد مزایا و معایبی خواهد داشت. شرکت پترو تامین آرشام یکی از تامین کنندگان اکسیژن‌ طبی است که با تجهیزات مدرن و به روز خود این ماده حیاتی را به بیمارستان‌های سراسر کشور حمل می‌کند.

جهت اطلاعات بیشتر برای خرید اکسیژن یا حمل محموله‎ های گازی خود با کارشناسان ما تماس بگیرید.