پرژینگ یا اکسیژن زدایی

پرژینگ یا اکسیژن زدایی را باید قبل از شروع تعمیرات ، یا انجام تستهای قبل از راه اندازی در سیستم های لوله کشی صنایع ، خصوصا واحدهای نفت و گاز انجام داد .

پرژینگ یا اکسیژن زدایی برای جهت جلوگیری از انفجار ، آتش سوزی و گاز گرفتگی پرسنل انجام می گیرد که در این روش  خطوط ( لوله ها ) توسط یک گاز بی اثر و با خلوص بالا انجام گردند. 

علت اینکه پاکسازی یا پرج توسط گاز بی اثر با خلوص بالا انجام می شود به دلایل ذیل می باشد.

1. هوای باقی مانده در لوله ها روند خلوص گاز را کاهش می دهد. بنابراین گاز مورد استفاده می بایست از درجه خلوص بالا برخوردار باشد.
2. هوا شامل اکسیژن و بخار آب ؛ برخی ازگازها با اکسیژن واکنش نشان می دهند، و این واکنش می تواند نتایج مخربی داشته باشد . لذا استفاده از گاز خنثی در پرجینگ توصیه می گردد.

پرژینگ ( پرجینگ ) یا اکسیژن زدایی چیست ؟

عملیات پرجینگ یا اکسیژن زدایی یعنی تخلیه محتویات یک لوله یا مخزن و جایگزینی آن با ماده ای ( گاز یا مایعی ) دیگر  است. به عبارت دیگر هنگامی که یک خط لوله گاز وارد سرویس می شود، می بایست از هوای اولیه ای که در آن وجود دارد، تخلیه و پاکسازی گردد.

در پرژینگ می بایست از گازهای خنثی استفاده گردد ، زیرا اگر از گاز طبیعی برای پرجینگ استفاده شود، هوا و گاز با هم مخلوط شده، ترکیب قابل اشتعالی درون لوله شکل میگیرد که کلاً باعث از بین رفتن ایمنی کار می شود.

انواع پرژینگ یا اکسیژن زدایی :

پاکسازی با مواد خنثی: عمل جایگزینی یک ماده خنثی با محتویات اولیه یک لوله انتقال یا مخزن به صورت کامل و یا به گونه ای که حائل بین دو ماده ای گردد که قرار است جایگزین یکدیگر شوند تا از مخلوط شدن آنها اجتناب گردد.

رقیق سازی: تزریق ماده ای جدید که با اندکی از ماده قبلی مخلوط میگردد.

جایگزینی: جانشینی کامل ماده جدید به جای ماده قبلی، بدون آنکه اثری از ماده قبلی باشد و یا مخلوطی از اینها تشکیل شود.

نکات ایمنی در زمان پرژینگ (پرجینگ ) یا اکسیژن زدایی 

 برای جلوگیری از مخلوط شدن گاز قابل اشتعال و هوای درون لوله‌ها لازم است كه  هوا و اكسیژن موجود در سیستم بخوبی تخلیه گردد.

حتی الامكان جهت خارج سازی هوای درون سیستم از گاز های خنثی مانند نیتروژن استفاده می گردد.

با تزریق گاز خنثی و جایگزین نمودن آن بجای اكسیژن، درون سیستم از تماس مواد هیدروكربوری با اكسیژن جلوگیری میگردد.

همچنین بطور تجربی اكسیژن و هوای موجود درون سیستم توسط جریان گازی كه از خط لوله گاز به درون سیستم جریان می‌یابد نیز تخلیه می گردد.

در این روش گاز می بایست خیلی آهسته و آرام وارد سیستم شود. 

سرعت كم گاز ،  هوا را از سیستم با حداقل امكان مخلوط شدن بیرون خواهد راند و احتمال ایجاد جرقه را توسط اجسام خارجی باقی مانده در لوله كم خواهد نمود.

مواردی که در زمان پرژینگ یا اکسیژن زدایی باید رعایت شود : 

– به منظور تمركز و ایمنی بهتر درحین انجام عملیات پرژینگ تعداد افراد مرتبط با عملیات را باید به حداقل رساند.

– هنگام انجام عملیات پرژینگ  هیچ شعله روبازی در محیط كار مجاز نمیباشد .

-انفجار مخلوط گاز و اكسیژن بستگی به درصد تركیب گاز ( 5 تا 15 درصد حجمی) با اكسیژن دارد بنابراین ورود اولین توده گاز به سیستم خطرناكترین زمان برای ایجاد انفجار میباشد.

– فشار پرژینگ  نباید از  Psig5  تجاوز نماید. افزایش بیش از این مقدار ممكن است یك تغییر محسوس در محدوده انفجار مخلوط گاز و هوا پیش آورد.

– با اعمال فشار متناوب میتوان فضاهای هوای مرده پایانی را پرژ نمود.

-مایع گیرها را ابتدا توسط سیال آب پر كرده سپس با  فشار گاز تخلیه میكنیم تا گاز بشكل پتوئی بالای سطح آب در مایع گیر قرار گیرد.

– با انجام آزمایشات متناوب می توان به میزان اكسیژن موجود در سیستم پی برد.

-هنگامیكه خطوط لوله و سیستم‌ پرژ گردید، واحد مربوطه جهت آغاز راه اندازی در یك وضعیت ایمن قرار خواهد گرفت.

ضمنا لازم است گاز فرآیندی باقیمانده در هر بخش از سیستم لوله کشی قبل از قرار گرفتن در معرض جو، به دلایل ذیل حذف گردد .

– بسیاری از گازهای فرآیندی به شدت سمی هستند و باعث خطرات و تهدید سلامتی پرسنل می گردد..

– برخی از گازهای فرآیندی قابل اشتعال و یا حتی آتش زا هستند و می توانند باعث انفجار و آتش سوزی گردند.

– برخی از این گازها در تماس با بخار آب موجود، بسیار خورنده بوده و می تواند به تجهیزات و امکانات آسیب جدی برسانند.

نیتروژن از رایج ترین گازها برای پرژینگ یا اکسیژن زدایی سیستم های لوله کشی فرآیندی نفت و گاز می باشد ولی می توان از آرگون نیز این کار را انجام داد .

شرکت پترو تامین آرشام و خدمات پرژینگ یا اکسیژن زدایی

شرکت پترو تامین آرشام با بهره گیری از تجهیزات به روز خود شامل

1- اواپراتور هایی با حجم تزریق 10000 نرمال متر مکعب بر ساعت

2- مخازن ذخیره شامل ایزو تانک ها و تانکر های کرایوژنیک از نوع افقی ( Horizontal )  و یا ایستاده ( vertical)

3- مخازن حمل نیتروژن مایع

4- پمپ های تزریق فشار 300 bar

امکان پرژینگ و لیک تست انواع خطوط لوله ، راکتورها ، مخازن گاز های طبیعی مایع شامل بوتان ، پروپان و … و تمامی تاسیسات مورد نیاز برای عملیات پرژینگ یا اکسیژن زدایی را در خشکی و دریا را دارد.